XII. The Search for the Wicked Witch
Also available as a 📱narrow screen version, or for 🁰word-aligned analysis.
Alternative versions: English.
| No. | Quenya | Tengwar | Means |
|---|---|---|---|
| 1 | I mahtar ó i laicë appafini tulyanë te ter i Laimarilinóno maller mennai ananyeltë i þambë yassë i Varno i Andondion marnë. | | Tra la stratoj de la smeralda urbo la soldato kun la verda barbo kondukis ilin ĝis ili atingis la ĉambron kie loĝas la Pordogardisto. |
| Sina valya carnë látë hencalcantar na nan·sestanë tai alta colcaryanna, ar tá rundavë apantanes i andon málolvain. | | Tiu oficisto malŝlosis iliajn okulvitrojn por remeti ilin en la grandan keston, kaj post tio li afable malfermis la pordegon por niaj amikoj. | |
| 2 | “Mana mallë tulya i Olca Curuninna Númeno?” maquentë Valanna. | | “Kiu vojo iras al la Fia Sorĉistino de la Okcidento?” demandis Doroteo. |
| 3 | “Ui eä mallë,” hanquentë i Varno i Andondion. | | “Neniu vojo,” respondis la Pordogardisto. |
| “Alquen allumë yesta lelya tanna.” | | “Neniam iu deziras iri tien.” | |
| 4 | “Manen, san, túvalmë sé?” maquentë i vendë. | | “Kiel, do, ni trovos ŝin?” demandis la knabino. |
| 5 | “Ta nauva aþcarë,” hanquentë i nér, “pan yá istas i naldë i Malwincion nóressë, túvas eldë, ar caruvas ilyë eldë mólyar.” | | “Estos facile,” respondis la viro, “ĉar kiam ŝi sciiĝos ke vi estas en la Lando de la Palpbrumoj ŝi trovos vin, kaj sklavigos vin ĉiujn.” |
| 6 | “Nai ú,” equë i Corcurco, “pan mínalmë nancarë se.” | | “Eble ne,” diris la Birdotimigilo, “ĉar ni intencas detrui ŝin.” |
| 7 | “A, ta ná ala·véla,” equë i Varno i Andondion. | | “Nu, jen io tute alia,” diris la Pordogardisto. |
| “Alquen allumë nanacárië se fai, san aþahanyë sáven i caruvas le móli, ve acáriës i hyanar. | | “Neniu detruis ŝin, ĝis nun, do kompreneble mi supozis ke ŝi sklavigos vin, same kiel la aliajn. | |
| Mal á cimë órë; pan nás olca ar valca, ar nai úvas lavë nancaritaldas. | ; | Sed estu zorgoplenaj; ĉar ŝi estas fia kaj feroca, kaj eble ŝi ne permesos ke vi detruu ŝin. | |
| Á menë númenna, yas Anar núya, ar uildë polë loita tuvë se.” | | Iru Okcidenten, sunsubiren, kaj vi nepre trovos ŝin.” | |
| 8 | Hantaneltes ar quenteltë sen namárië, ar querneltë númenna, patailë to palalli maxa salqueo ríþimandë rínë ló lairemíri ar maltalóþi. | | Ili dankis lin kaj adiaŭis lin, kaj turnis sin Okcidenten, marŝante trans kampojn de mola herbaro kun tie kaj tie lekantetoj kaj ranunkoloj. |
| Valanna tensi collë i netya saminda hlappo ya vaimataniénes i Túriondessë, mal sí, eänderyan, cennes i lánes tensi laica, mal poica fána. | | Doroteo plu surportis la belan silkan robon kiun ŝi surmetis en la palaco, sed nun mirigis ŝin vidi ke ĝi ne plu estas verda sed pure blanka. | |
| I seres os Ilweva lango aryë róviénë laica quilerya ar nánë ta fána ve Valanno hlappo. | | La rubando ĉirkaŭ la kolo de Toto ankaŭ perdis sian verdan koloron kaj estis blanka kiel la robo de Doroteo. | |
| 9 | Laimarilinon ron nánë palan lemba. | | La Smeralda Urbo baldaŭ estis longe malantaŭ ili. |
| Lan menneltë ener i hún olanë horna ar ambuna, pan úner eä pelmari hya mardi sina nóressë númeno, ar i hún uinë sahyastaina. | | Dum ili antaŭeniris la tero fariĝis iom post iom malglata kaj montetoplena, ĉar ekzistis nek farmoj nek domoj en tiu lando de la Okcidento, kaj la tero ne estis kultivata. | |
| 10 | Apárilessë Anar caldë úra antaltannar, pan úner eä aldar na sorë ten lumbo; tall' en nó lómë Valanna ar Ilwë ar i Rauro náner lumbë, ar cainuner i salquessë ar loruner, ó i Ornendur ar i Corcurco tirissë. | ; | Posttagmeze la suno varmege brilis sur iliajn vizaĝojn, ĉar ne ĉeestis arboj por ombrumi ilin; sekve jam antaŭ noktiĝo Doroteo kaj Toto kaj la Leono laciĝis, kaj kuŝiĝis sur la herbaro kaj endormiĝis, dum la Hakisto kaj la Birdotimigilo gardadis. |
| 11 | Sí i Olca Curuni Númeno sámë rië erya hen, mal ya nánë ta turwa ve palantilla, ar pollë cenë ilinomenna. | | Nu, la Fia Sorĉistino de la Okcidento havis nur unu okulon, tamen tiu estis vidkapabla kiel teleskopo, kaj povis vidi ĉien. |
| San, lan handes i tarasseryo andossë, tullunë i ostirnes ar cennes Valanna caitaila lorna, ó máloryar quanna os se. | | Do, dum ŝi sidis ĉe la pordo de sia kastelo, ŝi ĉirkaŭrigardis kaj vidis Doroteon dormantan, ĉirkaŭatan de siaj amikoj. | |
| Naltë anda hairië au, mal i Olca Curuni nánë ruxa tuviëssë teo nóreryassë; etta licindanë telpina þimpalánen ya linganë os langorya. | ; | Ili estis tre for, sed la Fia Sorĉistino koleris ke ili estas en ŝia regno; do ŝi blovis per arĝenta fajfilo kiu pendis de ĉeno ĉirkaŭ ŝia kolo. | |
| 12 | Ú-pusto senna ilyë mentiëllon hotsë velcë ñarmoron tullë norila. | | Tuj kuris al ŝi el ĉiu direkto aro da grandaj vulpoj. |
| Sámeltë andë telqui ar valcu hendu ar mixë nelceli. | | Ili havis longajn krurojn kaj ferocajn okulojn kaj akrajn dentojn. | |
| 13 | “Á menë tanë lië,” equë i Curuni, “ar á ripta te mi luppulinnar.” | | “Iru al tiuj uloj,” diris la Sorĉistino, “kaj disŝiru ilin.” |
| 14 | “Ma úvalyë carë te mólelyar?” maquentë i ñarmoron cáno. | | “Ĉu vi ne sklavigos ilin?” demandis la Vulpestro. |
| 15 | “Fó,” hanquentes, “min ná latúceno, ar min þardeo; min ná vendë ar enta ná Rauro. | ; | “Ne,” ŝi respondis, “unu estas el stano, kaj unu el pajlo; unu estas knabino kaj alia estas Leono. |
| Teo lana canta mólë, san ecë len ripta te nícë luppunnar.” | | Neniu el ili taŭgas por laborado, do vi rajtas ŝire dispecetigi ilin laŭvole.” | |
| 16 | “Máravë,” equë i ñarmo, ar hlintes öa amalarca, hilina ó i hyanar. | | “Bone,” diris la vulpo, kaj li forkuris kiel eble plej rapide, sekvate de la aliaj. |
| 17 | Almenen, i Corcurco ar i Ornendur náner aqua cuivat ar hlasser i ñarmoiva tulië. | | Bonfortune la Birdotimigilo kaj la Hakisto estis plene vekaj kaj aŭdis la vulpojn veni. |
| 18 | “Si mahtalenya,” equë i Ornendur, “etta á menë cata ni ar omenuvanyet lan tuluvaltë.” | | “Jen mia batalo,” diris la Stana Lignohakisto; “do restu malantaŭ mi kaj mi renkontos ilin dum ili alvenas.” |
| 19 | Nampes hyaldarya, ya cáriénes ammaica, ar lan i ñarmoron cáno ananyë se i Latúcen Ornendur tantyanë rancurya ar cirnë i ñarmova cas pulcoryallo, tall' en ú-pusto qualles. | | Li prenis sian hakilon, kiun li jam akrigis, kaj kiam la Vulpestro venis la Stana Lignohakisto rapide movis sian brakon kaj dehakis la kapon de la vulpo de ĝia korpo, tiel ke ĝi tuj mortis. |
| Éya polles orta hyaldarya enta ñarmo ananyë, ar hye aryë lanantë nu i maicë címa i Latúcen Ornendurwa carmo. | | Tuj kiam li povis relevi sian hakilon alia vulpo alvenis, kaj ankaŭ ĝi falis per la akra rando de la armilo de la Stana Lignohakisto. | |
| Enger ñarmor canquain, ar canquaillumë qualtanë ñarmo, san en yallumë ilyë caineltë qualini uo hamnan pó i Ornendur. | | Venis kvardek vulpoj, kaj kvardekfoje po unu vulpo mortis, tiel ke fine ili ĉiuj kuŝis mortaj en amaso antaŭ la Hakisto. | |
| 20 | Tá sestanes tal hyaldarya ar harunë ar' i Corcurco, ye equë, “Sa nánë mára mahtalë, málo.” | | Li remetis sian hakilon sur la teron kaj sidiĝis apud la Birdotimigilo, kiu diris, “Bona batalo, amiko.” |
| 21 | Laranyeltë mennai Valanna eccuinunë neuna amauressë. | | Ili atendis ĝis Doroteo vekiĝis la sekvan matenon. |
| I nettë faren þoronyë yá cennes i alta hamna fassë ñarmoron, mal i Latúcen Ornendur nyarnë sen ilqua. | | La malgrandan knabinon multe timigis vidi la grandan amason da vilaj vulpoj, sed la Stana Lignohakisto plene informis ŝin pri ĉio. | |
| Hantanesses rehtiën teo ar harunë arinwatessë, apa ya yesenteltë ata mentiëltanna. | | Ŝi dankis lin pro la savo kaj sidiĝis por manĝi, kaj post tio ili rekomencis marŝi. | |
| 22 | En sina imya amauressë i Olca Curuni tullë i tarasseryava fennanna ar et·tirnë er hendyanen ya pollë cenë háya. | | Tiun saman matenon la Fia Sorĉistino iris al la pordo de sia kastelo kaj elrigardis per sia unu okulo kiu povis tre malproksimen vidi. |
| Cennes ilyë ñarmoryar caitailë qualini, ar i aianor tensi lelelyailë ter nórerya. | | Ŝi vidis ĉiujn siajn lupojn mortajn, kaj la fremdulojn ankoraŭ marŝantaj tra ŝia lando. | |
| Si carnë se amarúþeä epë fai, ar licindanes telpina þimpala yullumë. | | Tio des pli kolerigis ŝin, kaj ŝi dufoje blovis sian arĝentan fajfilon. | |
| 23 | Arrongo alta umba hróvë corcoron tullë vilila senna, fáreä i carneltë menel lúna. | | Tuj granda aro da sovaĝaj korvoj flugis al ŝi, sufiĉaj por senlumigi la ĉielon. |
| 24 | Ar i Olca Curuni equë i Aran-Corcon, “Á vilë ú-pusto i aianonnar; á et·irta hendeltat ar á narca te nihtalinnar.” | ; | Kaj la Fia Sorĉistino diris al la Korvoreĝo: “Flugu tuj al la fremduloj; elpiku iliajn okulojn kaj disŝiru ilin.” |
| 25 | I hróvë corcor viller er alta umbassë Valannanna ar sataryannar. | | La sovaĝaj korvoj flugis kiel unu arego cele Doroteon kaj ŝiajn akompanantojn. |
| Yá i nettë cennë te tulilë, þoronyes. | | Kiam la malgranda knabino vidis ilin venantaj ŝi timis. | |
| 26 | Mal i Corcurco equë, “Si ná mahtalenya, taro á cainuë ar' inyë ar úvaldë a-hyanë.” | | Sed la Birdotimigilo diris, “Jen mia batalo, do kuŝiĝu apud mi kaj vi ne spertos damaĝon.” |
| 27 | Etta ilyë cainuneltë i hunessë hequa i Corcurco, ar tolunes ar racantë rancuryat. | | Do ĉiuj kuŝis sur la tero escepte de la Birdotimigilo, kaj li staris kun la brakoj etenditaj. |
| Ar yá i corcor cenner se, náneltë þossië, pan sinë aiwi illumë corcurquínen, ar úner verya tulë amareä. | | Kaj kiam la korvoj vidis lin ili ektimis, kiel ĉiam okazas kiam tiaj birdoj vidas birdotimigilojn, kaj ne kuraĝis pliproksimiĝi. | |
| Mal i Aran-Corco equë: | | Sed la Korvoreĝo diris, | |
| 28 | “Nás rië sañquanta nér. | | “Estas nur pajla homo. |
| Et·irtuvan hendyat.” | | Mi elpikos liajn okulojn.” | |
| 29 | I Aran-Corco villë i Corcurcunna, ye antë se os i cas ar rihtanë langorya mennai firnes. | | La Korvoreĝo flugis kontraŭ la Birdotimigilon, kiu kaptis ĝin per la kapo kaj tordis ĝian kolon ĝis ĝi mortis. |
| Ar tá enta corco villë senna, ar i Corcurco rihtanë langorya aryë. | | Kaj post tio alia korvo flugis kontraŭ lin, kaj la Birdotimigilo tordis ankaŭ ĝian kolon. | |
| Enger corcor canquain, ar canquaillumë i Corcurco rihtanë lango, mennai yallumë illi látaner qualini ara se. | | Kvardek korvoj venis, kaj kvardekfoje la Birdotimigilo tordis kolon, ĝis fine ĉiuj kuŝis mortaj apud li. | |
| Tá holtunes máloryain toluë, ar ata lendeltë mentiëltanna. | | Post tio li vokis al siaj akompanantoj ke ili leviĝu, kaj ili rekomencis marŝi. | |
| 30 | Yá i Olca Curuni ettirnë ata ar cennë ilyë corcoryar caitailë ve hamna, tullë sen rúcima urþa, ar licindanes nellumë telpina þimpalaryanen. | | Kiam la Fia Sorĉistino denove elrigardis kaj vidis ĉiujn siajn korvojn kuŝantajn en amaso, ŝi furiozegis, kaj trifoje blovis sian arĝentan fajfilon. |
| 31 | Arrongo hlassë alta vurië i vilyassë, ar umba mornë niërion tullë vilila senna. | | Tuj aŭdiĝis laŭta zumado en la aero, kaj aro da nigraj abeloj venis flugante cele ŝin. |
| 32 | “Á menë i aianonnar ar á nasta te qualmeä!” canyanë i Curuni, ar i niëri querner ar viller lintië mennai tulleltë na yas Valanna ar máloryar páteáner. | | “Iru al la fremduloj kaj mortpiku ilin!” ordonis la Sorĉistino, kaj la abeloj turnis sin kaj rapide flugis ĝis la loko kie marŝadis Doroteo kaj ŝiaj amikoj. |
| Mal i Ornendur ecénië te tuluvailë, ar i Corcurco þantaniénë ya carë. | | Sed la Hakisto vidis ilin venantaj kaj la Birdotimigilo jam decidis kion fari. | |
| 33 | “Á ete·lepë þardenya ar á capta sa to i nettë ar i röa ar i Rauro,” eques i Ornenduren, “ar i niëri úvar polë nasta te.” Si i Ornendur carnë, ar lan Valanna cainë areä ar' i Rauro ar camyanë Ilwë rancuryatsë, i þardë aqua tumpë te. | | “Elprenu mian pajlon kaj disŝutu ĝin sur la malgrandan knabinon kaj la hundon kaj la leonon,” li diris al la Hakisto, “tiel la abeloj ne povos piki ilin.” Tion la Hakisto faris, kaj dum Doroteo kuŝis apud la Leono tenante Toton en siaj brakoj, la pajlo tute kovris ilin. |
| 34 | I niëri tuller ar túver alquen hequa i Ornendur na nasta, etta villeltë senna ar au·rancer ilyë nermalta anat i latúcen, pen nahta i Ornendur quanno. | | La abeloj venis kaj trovis pikebla nur la Hakiston, do ili flugis kontraŭ lin kaj rompis siajn pikilojn pro la stano, tute sen dolorigi la Hakiston. |
| Ar pan niëri uir polë coita yá nermalta rácinë, ta nánë i mornë niërion tel, ar caineltë rína nelcavë os i Ornendur, ve pityë hamnali finda urmo. | | Kaj ĉar abeloj ne povas vivi kiam iliaj pikiloj rompiĝis, tiel finiĝis la nigraj abeloj, kaj ili kuŝis dise en densa amaso ĉirkaŭ la Hakisto, kvazaŭ amasetoj da fajnaj karberoj. | |
| 35 | Tá Valanna ar i Rauro toluner, ar i vendë alyanë i Latúcen Ornendur nan·sañquantanë i þardë mina i Corcurco ata, mennai nánes ta mára ve fai. | | Post tio Doroteo kaj la Leono stariĝis, kaj la knabino helpis la Stanan Lignohakiston remeti la pajlon en la Birdotimigilon, ĝis li estis tiel bona kiel antaŭe. |
| San yesenteltë mentiëltanna ata. | | Do ili rekomencis sian marŝadon. | |
| 36 | I Olca Curuni nánë tallë ruxa yá cennes mornë niëryar pityë hamnalissen ve finda urma i vattanes ar riptanë findesserya ar mullë nelceryar. | | La Fia Sorĉistino tiom koleris kiam ŝi vidis siajn nigrajn abelojn en amasetoj kvazaŭ fajnaj karberoj ke ŝi bategis la teron per piedo kaj distiris sian hararon kaj forte kunbatis siajn dentojn. |
| Ar tá yalles mólyar yunquë, i náner i Malwinci, ar ánes ten mixë hatalli, canyaila ten menë i aianonnar ar nancarë te. | | Post tio ŝi alvokis dekduon da siaj sklavoj, kiuj estis Palpbrumoj, kaj donis al ili akrepintajn lancojn, ordonante ke ili iru al la fremduloj kaj detruu ilin. | |
| 37 | I Malwinci láner veryë lië, mal möa ten carë ve caniénë ten. | | La Palpbrumoj ne estis kuraĝa popolo, sed ili devis obei ordonojn; |
| Etta vantaneltë öa mennai tulleltë areä ar' Valanna. | | do ili marŝis ĝis ili proksimiĝis al Doroteo. | |
| Tá i Rauro carnë romya rávë ar campë tenna, ar i almelórë Malwinci tallë þoronyer i nan·norneltë tallë lintië ve poliltë. | | Tiam la Leono muĝegis kaj saltis kontraŭ ilin, kaj la kompatindaj Palpbrumoj tiom timiĝis ke ili retrokuris kiel eble plej rapide. | |
| 38 | Yá nanwenneltë tarassenna, i Olca Curuni mai-palampë te lattanen, ar nan·tultanë te mólentanna, apa ya harunes na sana mana mauras carë ró. | | Kiam ili estis revenintaj al la kastelo la Fia Sorĉistino forte batis ilin per rimeno, kaj resendis ilin al ilia laboro, kaj post tio ŝi sidiĝis por pripensi kion sekve fari. |
| Únes polë hanya yallë ilyë pannaryar na nancarë sinë aianor loitaniéner; mal nánes turwa Curuni, aryë olca, ar ron þantanes yallë carë. | ; | Ŝi ne povis kompreni kiel fiaskis ĉiuj ŝiaj planoj por detrui la fremdulojn; sed ŝi estis potenca Sorĉistino, kiel ankaŭ fia sorĉistino, do ŝi baldaŭ faris decidon pri kion fari. | |
| 39 | Engë, hauroryassë, Laureä Carpë, ó rindë tinwírelion ar sercirillelion os sa. | | Estis, en ŝia ŝranko, Ora Ĉapo, kun cirklo da diamantoj kaj rubenoj ĉirkaŭanta ĝin. |
| Sina Laureä Carpë haranyë luhtu. | | Tiu Ora Ĉapo havis ŝorĉokapablon. | |
| Encë aiquen ye aunë sa yalë nellumë i Rámaiti Maimuni, i lascarner aitë rincuma ya cáveltë. | | Kiu ajn posedis ĝin povis trifoje alvoki la Flugantajn Simiojn, kiuj obeos ĉiun ordonon kiun la posedanto faros al ili. | |
| Mal alquen lertanë canya sinë aië veor han nellumë. | | Sed neniu persono rajtis komandi tiujn strangajn ulojn pli ol trifoje. | |
| Yullumë tensi i Olca Curuni cáriénë i Carpeo luhtu. | | Jam dufoje la Fia Sorĉistino estis uzinta la sorĉon de la Ĉapo. | |
| Ellumë nánë yá cáriénes i Malwinci mólyar, ar tulunciénes insë na cunya nórentassë. | | La unua fojo estis kiam ŝi sklavigis la Palpbrumojn por si, kaj postenigis sin kiel la regantinon de ilia lando. | |
| I Rámaiti Maimuni aliénë se carë si. | | La Flugantaj Simioj helpis ŝin efektivigi tion. | |
| I atya lú nánë yá cáriénes mahtalë anat i Túra Óþ insë, ar níriénes hye et i nórë númeno. | | La dua fojo estis kiam ŝi batalis kontraŭ la Potencan Ozon mem, kaj forpelis lin el la Lando de la Okcidento. | |
| I Rámaiti Maimuni aryë aliénë se cariénen si. | | La Flugantaj Simioj ankaŭ helpis ŝin efektivigi tion. | |
| Rië ellumë ata lertauvanes yuhta sina Laureä Carpë, taro únes tyasë carë san mennai ilyë hyanë melehteryar náner cumnë. | | Nur unu fojon pli ŝi povos uzi ĉi tiun Oran Ĉapon, kaj pro tio ŝi ne volis fari tion antaŭ ol eluzi ĉiujn siajn aliajn rimedojn. | |
| Mal sí yá valcë ñarmoryar ar hrávë corcoryar ar nastulë niëryar náner vanwë, ar mólyar náner þostainë öa ló i Úverya Rauro, cennes i vornë rië er lé nancariën Valanno ar máloryaron. | | Sed nun ŝiaj ferocaj vulpoj kaj ŝiaj sovaĝaj korvoj kaj ŝiaj pikantaj abeloj mortis, kaj ŝiajn sklavojn fortimigis la Malkuraĝa Leono, kaj ŝi komprenis ke ekzistas nun nur unu rimedo por detrui Doroteon kaj ŝiajn amikojn. | |
| 40 | Etta i Olca Curuni nampë i Laureä Carpë hauroryallo ar sestanë sa caryassë. | | Do la Fia Sorĉistino prenis la Oran Ĉapon el sia ŝranko kaj metis ĝin sur sian kapon. |
| Tá tarnes hyarya talyassë ar tairavë equë: | | Post tio, starante per nur la maldekstra piedo ŝi diris, malrapide, | |
| 41 | “Ep-pë, pep-pë, cac-cë!” | | “Ep-pe, pep-pe, kak-ke!” |
| 42 | Ró tarnes forma talyassë ar equë: | | Post tio ŝi staris per nur la dekstra piedo kaj diris, |
| 43 | “Hil-lo, hol-lo, hel-lo!” | | “Hil-lo, hol-lo, hal-lo!” |
| 44 | Apa si tarnes yúyu talussë ar holtunë romya ómanen: | | Post tio ŝi staris per ambaŭ piedoj kaj ŝi laŭtavoĉe kriis, |
| 45 | “Þiþ-þi, þuþ-þi, þit!” | | “Ziz-zi, zuz-zi, zik!” |
| 46 | Sí i luhtu yesentë tyarda. | | Nun la sorĉo komencis funkcii. |
| I menel olanë lúreä, ar hlassë núra omië hlón i vilyassë. | | La ĉielo senlumiĝis, kaj malaltatona zuma sono estis aŭdebla en la aero. | |
| Engë linë rámaron hyassë, alta lalammië ar lalië, ar Anar tullë et i lúreä menel na apanta i Olca Curuni os·tarina ló maimunion úmë, ilya ó yánu ar turcu rámat aldamotsë. | | Sonis la bategado de multaj flugiloj; multaj babilado kaj ridado; kaj la suno ekaperis el la senluma ĉielo montrante la Fian Sorĉistinon ĉirkaŭatan de amaso da simioj, el kiuj ĉiu havis paron da gigantaj kaj potencaj flugiloj sur siaj ŝultroj. | |
| 47 | Mo, lio alta ep' i hyanar, nemnë ná cánolta. | | Unu, multe pli granda ol la aliaj, ŝajne estis ilia estro. |
| Villes arë i Curuninna ar equë, “Aiáliël me na i neldeä ar telima lú. | | Li flugis apud la Sorĉistinon kaj diris, “Vi alvokis nin la trian kaj lastan fojon. | |
| Mana canyeäl?” | | Kion vi ordonas?” | |
| 48 | “Á lelya i aianonnar i nórenyassë, ar á nancarë ilya teo hequa i Rauro,” equë i Olca Curuni. | | “Iru al la fremduloj kiuj estas en mia regno kaj detruu ĉiujn escepte de la Leono,” diris la Fia Sorĉistino. |
| “Á tulya tana hravan nin, pan þelin colta se lattastanen ve rocco, ar carë se móta.” | | “Portu tiun beston al mi, ĉar mi planas jungi lin kiel ĉevalon, kaj laborigi lin.” | |
| 49 | “Lascaruvar canwalyar,” equë i cáno. | | “Viaj ordonoj estos obeitaj,” diris la estro; |
| Tá, ó laca lalammië ar hlón, i Rámaiti Maimuni viller öa i nómenna yassë Valanna ar máloryar páteáner. | | kaj post tio kun tre multa babilado kaj multa bruo, la Flugantaj Simioj forflugis al la loko kie marŝas Doroteo kaj ŝiaj amikoj. | |
| 50 | Nótimë Maimuni mapaner i Latúcen Ornendur ar coller se ter i vilya mennai náneltë or restassë nelcavë tupina nexë carcalínen. | | Kelkaj el la Simioj kaptis la Stanan Lignohakiston kaj portis lin tra la aero ĝis ili estis flugantaj super tereno dense kovrita de akraj rokoj. |
| Sinomë carneltë i almelóra Ornendur lanta, ye lanantë anda hairië i carcannar, yassë caines tallë palpaina ar quanta unuxínen i únes polë levë hya ñóna. | | Tie ili faligis la povran Hakiston, kiu falis longan distancon al la rokoj, kaj tie li kuŝis tiom disbatita kaj kavetigita ke li ne povis movi sin nek ĝemi. | |
| 51 | I Maimunion hyanar anteltë i Corcurco, ar andë leperintainen luncer quanna þardë et hamperya ar carya. | | Aliaj el la Simioj kaptis la Birdotimigilon, kaj per siaj longaj fingroj ili eltiris la tutan pajlaĵaron el liaj vestoj kaj kapo. |
| Carneltë carperya ar saiporyat ar hamperya na níca rucca ar hanter sa i halla aldo ingeä olbannar. | | Ili kunrulis liajn ĉapelon kaj botojn kaj vestaĵojn kaj ĵetis ilin inter la plej suprajn branĉojn de alta arbo. | |
| 52 | I hyanë Maimuni hanter þermar tulca rappo os i Rauro ar lamper linë quinti os pulcorya ar carya ar telcuryar, mennai únes polë nacë hya nyaþë hya nanya aitë lénen. | | La ceteraj Simioj ĵetis pecojn de dika ŝnurego ĉirkaŭ la Leonon kaj multfoje vindis per ili liajn korpon kaj kapon kaj krurojn, ĝis li ne kapablis mordi nek grati nek barakti iel ajn. |
| Tá ortaneltes ar viller öa óssë i Curuníva tarassenna, yassë sestaneltes níca tarwassë ó orwa anga hahta os sa, itan únes polë uþë. | | Post tio ili levis lin kaj forflugis portante lin al la kastelo de la Sorĉistino, kie ili metis lin en korteton ĉirkaŭ kiu estis alta fera barilo, tiel ke li ne povos eskapi. | |
| 53 | Mal aqua úneltë harna Valanna. | | Sed Doroteon ili tute ne damaĝis. |
| Tarnes, ó Ilwë rancuryatsë, cendaila i máloryaron naireä umbar ar savila i ron tuluva querdarya. | | Ŝi staris, kun Toto en la brakoj, rigardante la malfeliĉan sorton de siaj kamaradoj kaj pensante ke baldaŭ estos ŝia vico. | |
| I Rámaiti Maimunion cáno amavillë senna, andu, findu rancuryat racanter ar úvanima antarya rainë aica; mal cennes i tehta miqueo i Manë Curunio timbareryassë ar pustanë au, ar tenges i hyanain ui appa se. | ; | La estro de la Flugantaj Simioj flugis al ŝi, etendante siajn longajn, vilajn brakojn kaj grimacegante per sia malbela vizaĝo; sed li vidis la markon de la kiso de la Bona Sorĉistino sur ŝia frunto kaj ekhaltis, kaj gestis al la aliaj ke ili ne tuŝu ŝin. | |
| 54 | “Uilvë verya hyanë sina nettë,” eques ten, “pan nás varina ló i Válë Máreo, ar ta ná antúra ep' i Válë Úmáreo. | | “Ni ne aŭdacu atenci ĉi knabineton,” li diris al ili, “ĉar ŝin protektas la Potenco de Bono, kaj tio estas pli forta ol la Potenco de Malbono. |
| Rië quanna ya lertalvë carë, ná colë se tarassenna i Olca Curunio ar hehta se tassë.” | | Ni nur povas porti ŝin al la kastelo de la Fia Sorĉistino kaj lasi ŝin tie.” | |
| 55 | San, añcimbaila ar moicavë, ortaneltë Valanna rancultassen ar coller se lintië ter i vilya mennai tulleltë i tarassë, yassë sestaneltes se i pentessë fenda. | | Do, zorgoplene kaj delikate, ili levis Doroteon per siaj brakoj kaj rapide portis ŝin tra la aero ĝis ili atingis la kastelon, kie ili demetis ŝin sur la antaŭan sojlon. |
| Tá i cáno equë i Curunin: | | Post tio la estro diris al la Sorĉistino, | |
| 56 | “Eveuniëlmel ta lio ve pollelmë. | | “Ni obeis vin laŭeble. |
| I Latúcen Ornendur ar i Corcurco nár nancarinu, ar i Rauro ná nutina tarwalyassë. | | La Stana Lignohakisto kaj la Birdotimigilo estas detruitaj; la Leono estas ligita en via korteto. | |
| I nettë, uilmë verya hyanë, yola i röa ye colis rancuryatsë. | | La malgrandan knabinon ni ne aŭdacas damaĝi, nek la hundon kiun ŝi portas per siaj brakoj. | |
| Melehtelya pá hotselma sí etélië, ar allumë cenuvalyë me ata.” | | Via rajto estri nin nun finiĝis kaj vi neniam revidos nin.” | |
| 57 | Tá ilyë Rámaiti Maimuni, ó laca lalië ar lalammië ar hlón, villë i vilyanna ar ron náner et cen. | | Kaj ĉiuj Flugantaj Simioj, forte ridante kaj babilante kaj bruante, flugis en la aeron kaj baldaŭ ne plu estis videblaj. |
| 58 | I Olca Curuni aitaina yo ñormerila yá cennë i tehta Valannava timbaressë, pan mai sintes i yola i Rámaiti Maimuni yola issë insë, veryar hyanë i vendë aitë lénen. | | La Fian Sorĉistinon surprizis kaj ĉagrenis vidi la markon sur la frunto de Doroteo, ĉar ŝi bone konsciis ke nek la Flugantaj Simioj nek ŝi mem aŭdacos iel ajn damaĝi la knabinon. |
| Tirnes tal Valannavat talu, ar cenila i Telpinu Hyapatu, yesentë papë þossenen, pan sintes mana turwa luhtu nánë intun. | | Ŝi rigardis la piedojn de Doroteo, kaj vidante la Arĝentajn Ŝuojn, ŝi komencis tremi pro timo, ĉar ŝi sciis pri la potenca sorĉo kiu apartenas al ili. | |
| Minya i Curuni ornë hónorë Valannallo; mal en tirnë mina i hinwat hendu ar cennë yallë cámalóra nánë i feä cata tu, ar í nettë únë ista pá i elmendeä melehtë ya i Telpinu Hyapatu anteánë sen. | ; | Unue la Sorĉistino pensis forkuri de Doroteo; sed hazarde ŝi rigardis en la okulojn de la infano kaj rimarkis kiom simpla estas la animo malantaŭ ili, kaj ke la malgranda knabino ne scias pri la granda potenco kiun provizas la Arĝentaj Ŝuoj al ŝi. | |
| San i Olca Curuni landë insen, ar sannë, “Ecë nin tensi carë se mólinya, pan uissë ista yanen mahta melehterya.” Tá eques Valannan, naraca ar canyaila: | | Do la Fia Sorĉistino kaŝe ridis kaj pensis, “Mi ankoraŭ povas sklavigi ŝin, ĉar ŝi ne scias uzi sian potencon.” Ŝi diris al Doroteo, krude kaj severe, | |
| 59 | “Á tulë onyë; ar tancavë á cimë ilqua ya quetin tyen, pan qui uityë, san teltauvan tye, ve acáriën i Latúcen Ornenduren ar i Corcurquin.” | ; | “Venu kun mi; kaj atentu obei kion ajn mi ordonos, ĉar se ne, mi detruos vin same kiel mi detruis la Stanan Lignohakiston kaj la Birdotimigilon.” |
| 60 | Valanna hilyanë se ter linë i vanimë þambion tarasseryassë mennai tullettë i mastaþambenna, yassë i Curuni iquiryanë sen poita i tambi ar þitwar ar hweca i talan ar matya i úrë tundonen. | | Doroteo sekvis ŝin tra multaj el la belaj ĉambroj en la kastelo ĝis ili atingis la kuirejon, kie la Sorĉistino ordonis ke ŝi purigu la potojn kaj kuirilojn kaj balau la plankon kaj metadu lignon en la fajron. |
| 61 | Valanna yesentë móta numbeä, ó sanarya þantiéla na móta ta ricítë ve polles; pan alaranyë í Olca Curuni þantaniénë ú qualta se. | ; | Doroteo obeeme komencis labori, decidinte kiel eble plej diligente labori; ĉar ŝin feliĉigis ke la Fia Sorĉistino decidis ne mortigi ŝin. |
| 62 | Lan Valanna móteánë ricítë, i Curuni þantanë menë mina i paca ar colta lattastanen i Úverya Rauro ve rocco; sa laltauvanë se, nánes tanca, tyarë hye tucë ohtaraxarya quiquië yestas menë raxanen. | ; | Dum Doroteo diligente laboradis la Sorĉistino planis iri en la korteton kaj jungi la Malkuraĝan Leonon kiel ĉevalon; amuzos ŝin, ŝi certis, devigi lin tiri ŝian ĉaron kien ajn ŝi volos iri. |
| Mal lan apantanes i ando i Rauro ánë romya rávë ar campë senna tallë valcavë í Curuni þoronyë, ar ete·nornë ar holtanë i ando ata. | | Sed dum ŝi malfermis la pordon la Leono muĝegis kaj la Sorĉistino ektimis, kaj elkuris kaj refermis la pordon. | |
| 63 | “Qui uinyë polë colta lattasta tyen,” equë i Curuni i Rauron, pahtaila ter i ando þami, “san ecë nin saitya tye. | | “Se mi ne povos jungi vin,” diris la Sorĉistino al la Leono, parolante inter la baroj de la pordo, “mi povos malsatigi vin. |
| Cauvatyë alla na matë mennai carityë ya yestan.” | | Vi manĝos nenion ĝis vi obeos min.” | |
| 64 | San apa ta únes sorë matta i mandaina Rauronna; mal ilyë auressë tulles i andonna endauressë ar maquentë, “Ma áþeätyë colë lattasta ve rocco?” | ; | Do post tiam ŝi ne portis manĝon al la enkarcerigita Leono; sed ĉiutage ŝi venis al la pordo je la tagmezo kaj demandis, “Ĉu vi pretas esti jungita kiel ĉevalo?” |
| 65 | Ar i Rauro hanquétanë, “Fó. | | Kaj la Leono respondis, “Ne. |
| Qui tulil sina tarwassë, en nacuvanyel.” | | Se vi eniros ĉi tiun korteton mi mordos vin.” | |
| 66 | I cahta í Rauro únë möa carë ya i Curuni yestanë nánë i ilyë lómessë, lan i nís lorna, Valanna collë sen matta i haurollo. | | La kialo pro kiu la Leono ne obeis la ordonon de la Sorĉistino estis ke ĉiunokte, dum la virino dormis, Doroteo portis al li manĝaĵojn el la ŝranko. |
| Apa mátiénes, cainuánes caimaryassë þardeo, ar Valanna caiteánë ara se ar sestanë carya pá maxa, fassa rappindya, lan quentettë pá tarastiëttar ar rincettë panya aitë lé uþiéo. | | Manĝinte li kuŝiĝis sur sia pajla lito, kaj Doroteo kuŝis apud li kaj apogis sian kapon per lia mola, longa kolhararo, dum ili parolis pri siaj problemoj kaj klopodis plani eskapon. | |
| Mal úneltë polë tuvë lé na lóya i taras, pan voro tíraner sa i maldë Malwinci, i náner i móli i Olca Curuníva ar acca þoronyeltes na ui carë ya canyeánesset. | | Sed ili ne povis elpensi metodon eliri la kastelon, ĉar ĝin konstante gardadis la flavaj Palpbrumoj, kiuj estis sklavoj de la Fia Sorĉistino kaj timis ŝin tiom ke ili obeis ĉiun ŝian ordonon. | |
| 67 | Maunë i venden móta urda ter i aurë, ar lillumë i Curuni ordanë i palpúvanesses i imya yerna ulutelmenen ya illumë colles máryassë. | | La knabino devis laboregi dum la tagoj, kaj ofte la Sorĉistino minacis bati ŝin per la tiu malnova ombrelo kiun ŝi ĉiam portis en sia mano. |
| Mal, naitë, únes verya palpa Valanna, pan engë i tehta timbareryassë. | | Sed, verdire, ŝi ne kuraĝis bati Doroteon, pro la marko sur ŝia frunto. | |
| I hína únë ista si, ar lai þoronyë insen ar Ilwen. | | La infano ne sciis tion, kaj timegis por si mem kaj por Toto. | |
| Ellumë i Curuni palampë Ilwë ulutelmeryanen ar i verya níca röa villë senna ar nancë telcurya ve quaptalë. | | Unufoje la Sorĉistino batis Toton per sia ombrelo kaj la kuraĝa hundeto kuregis al ŝi kaj mordis ŝian kruron. | |
| I Curuni únë serca yassë nánes nacina, pan nánes tallë olca í sercë sessë parahtiénë linë löar né. | | La Sorĉistino ne sangis pro la mordo, ĉar ŝi estis tiom fia ke la sango en ŝi jam antaŭ multaj jaroj sekiĝis. | |
| 68 | Valanno coivië olanë lai luitë lan olanes hanya i nauvanë amahraia epë oi nanwenë Hyarveästanna ar Voriël Peramilenna ata. | | La vivo de Doroteo fariĝis tre malfeliĉa dum ŝi konsciiĝis ke estos eĉ malpli facile reiri al Kansas kaj Onklino Em. |
| Nalumë níteánes sáravë ter lúmeli, ó Ilwë harila talyatsë ar tirila antaryanna, miuyaila únavë na tana yallë naireä nánes hérinciryan. | | Kelkfoje ŝi ploradis amare dum horoj, dum Toto sidis ĉe ŝiaj piedoj kaj rigardadis ŝian vizaĝon, ploretante malgaje por indiki kiom li kompatas sian mastrineton. | |
| Ilwë únë naitië cimba quima nánes Hyarveästassë hya i Nóressë Óþua, au Valanna nánë óssë; mal sintes í nettë nánë angayanda, ar ta carnë se aryë angayanda. | ; | Al Toto efektive ne gravis ĉu li estas en Kansas aŭ la Lando Oz se Doroteo estas kun li; sed li sciis ke la malgranda knabino estas malfeliĉa, kaj tio malfeliĉigis ankaŭ lin. | |
| 69 | Sí i Olca Curuni sámë alta írë hariéo insen i Telpinu Hyapatu yat i vendë illumë collë. | | Nu, la Fia Sorĉistino sopiregis posedi la Arĝentajn Ŝuojn kiujn la knabino ĉiam surportis. |
| Niëryar ar corcoryar ar ñarmoryar caiteáner hamnainen ar parahteáner, ar aváþiës i Laureä Carpeo quanna melehtë; mal au encë sen ñetë i Telpinu Hyapatu, antauvaneltë sen melehtë han ilyë hyanë nati yai oróviës. | ; | Ŝiaj abeloj kaj ŝiaj korvoj kaj ŝiaj vulpoj kuŝis amase sekiĝante, kaj ŝi jam eluzis la potencon de la Ora Ĉapo; sed se ŝi povos akiri la Arĝentajn Ŝuojn ili donos al ŝi pli da potenco ol ĉiuj perditaĵoj. | |
| Cendanes Valanna añcimbaila, na cenë quima ummanan haitas hyapatyat, sanaila i nai poluvas pilë tu. | | Ŝi zorge observis Doroteon, por trovi ĉu ŝi iam demetas siajn ŝuojn, planante ŝteli ilin. | |
| Mal i hína nánë tallë valateä ó netyë hyapatyat i allumë hainesset hequa lómessë ar yá sóves. | | Sed la infano tiom fieris pri siaj belaj ŝuoj ke ŝi neniam deprenis ilin escepte de nokte kaj banante sin. | |
| I Curuni nánë anþosseä i huinë han verië menë Valanno þambenna lómessë na napë i hyapatu, ar þosserya os nén nánë amalta epë þosserya huinen, etta allumë tulles areä yá Valanna sóvanë. | | La Sorĉistino multe timis la mallumon kaj ne kuraĝis eniri la ĉambron de Doroteo nokte por preni la ŝuojn, kaj ŝia timego pri akvo estis pli granda ol ŝia timo pri la mallumo, do ŝi neniam proksimiĝis dum Doroteo banis sin. | |
| Eë, i enwina Curuni allumë appanë nén, yola ummanan lávë nén appa se aitë lénen. | | Efektive, la maljuna Sorĉistino neniam tuŝis akvon, nek permesis ke akvo iel tuŝu ŝin. | |
| 70 | Mal i olca veo nánë lai curwa, ar teldavë naunë fintalë ya antauvanë insë ta ya yestanes. | | Sed la fiulino estis tre ruza, kaj ŝi finfine elpensis rimedon akiri kion ŝi volas. |
| Sestanes anga þan i endessë i mastaþan-talamo, ar tá sairinë cururyainen carnes i anga alacénima firyë hendin. | | Ŝi metis feran stangeton en la mezon de la planko de la kuirejo, kaj per sia magio nevidebligis la feron por homaj okuloj. | |
| San i yá Valanna patanë lanna i talan, talantes lá i þan, pen cenë sa, ar talantë quanna táriénen. | | Sekve kiam Doroteo marŝis trans la plankon ŝi stumblis pro la stangeto, ĉar ŝi ne povis vidi ĝin, kaj ŝi sterniĝis sur la plankon. | |
| Lánes harna, mal lantaryassë i Telpinu Hyapatuo min au·tullë; ar nó polles anya sa, i Curuni mápiénë sa öa ar sestanë sa véra arca talyassë. | ; | Ŝi ne grave vundiĝis, sed dum la falo unu el la Arĝentaj Ŝuoj defalis, kaj antaŭ ol ŝi povis atingi ĝin la Sorĉistino forkaptis ĝin kaj metis ĝin sur sian propran maldikan piedon. | |
| 71 | I olca nís nánë mai-fasta ó i fintaleryo túrë, pan lan sámes i hyapatuo min aunes permë melehteo luhtutto, ar Valanna únë polë yuhta sa anat se, imya quíta sintiénes sa. | | Al la fia virino multe plaĉis la sukceso de ŝia trompo, ĉar dum ŝi havos unu el la ŝuoj ŝi posedos duonon de la potenco de ilia sorĉo, kaj Doroteo ne povos uzi ĝin kontraŭ ŝin, eĉ se ŝi scius uzi ĝin. |
| 72 | I nettë, cenila i róviénes min netyu hyapatyato, olanë ruxa, ar equë i Curunin, “Á han·anta nin hyapatinya!” | | La malgranda knabino, vidante ke ŝi perdis unu el siaj belaj ŝuoj, koleriĝis, kaj diris al la Sorĉistino, “Redonu al mi mian ŝuon!” |
| 73 | “Vá,” hanquentë i Curuni, “pan sí i hyapat ná ninya, ar ú tyenya.” | | “Ne!” respondis la Sorĉistino. “Nun ĝi estas mia ŝuo, ne via.” |
| 74 | “Nalyë olca veo!” holtunë Valanna. | | “Vi estas fiulino!” kriis Doroteo. |
| “Lalyë valya na mapa hyapatinya nillo.” | | “Vi ne rajtas forpreni de mi mian ŝuon.” | |
| 75 | “Hepuvanyë sa, illangiéla,” equë i Curuni, lalaila sen, “ar umanar tulyauvan etwa lyello, aryë.” | | “Tamen mi retenos ĝin,” diris la Sorĉistino, ridante pro ŝi, “kaj iun tagon mi sukcesos forpreni de vi ankaŭ la alian ŝuon.” |
| 76 | Si carnë Valanna tallë lai ruxa i nampes i calpa neno ya tarnë areä ar hantë sa lanna i Curuni, carila hye nenda carello talunta. | | Tio kolerigis Doroteon tiom ke ŝi prenis la sitelon da akvo kiu staris proksime kaj verŝis ĝin sur la Sorĉistinon, malsekigante ŝin de la kapo ĝis la piedoj. |
| 77 | Ú-pusto i olca nís ánë þosseo romya hollë, ar tá, lan Valanna tirnë se áyanen, i Curuni yesentë picë ar atalta. | | Tuj la fiulino ekkriegis pro timo, kaj, dum Doroteo mirante rigardis, la Sorĉistino komencis forŝrumpi kaj plene malestiĝi. |
| 78 | “Á cenë ya acáriëtyë!” holtunë. | | “Vidu kion vi faris!” ŝi kriis. |
| “Imi lúmincë ticúvanyë öa.” | | “Post minuto mi estos tute degelinta!” | |
| 79 | “Lai apanainan, é,” equë Valanna, ye naitië þoronyë cenë i Curuni nanwavë tiquila öa ve varnë lís pó véru hendyat. | | “Vere mi bedaŭras,” diris Doroteo, kiu ja timis vidante la Sorĉistinon fandiĝi kvazaŭ bruna sukero antaŭ ŝi. |
| 80 | “Ma uinetyë ista i nén nauvanë mettanya?” maquentë i Curuni, yaimeä, estelenca ómanen. | | “Ĉu vi ne sciis ke akvo detruos min?” demandis la Sorĉistino, per ploranta, senespera voĉo. |
| 81 | “Aþahanyë fó,” hanquentë Valanna. | | “Kompreneble ke ne,” respondis Doroteo. |
| “Manen é istan?” | | “Kiel mi scius?” | |
| 82 | “Ai, apa lúmincili nauvan quannavë tiquina, ar ityë samuva i taras intyen. | | “Nu, post kelkaj minutoj mi estos plene degelinta, kaj la kastelo estos via. |
| Anaiën olca vanwiënyassë, mal allumë sannen i nettë ve tye polúvanë tiquë ni ar telta olcë cardanyar. | | Mi agis fie dum mia vivo, sed mi neniam supozis ke malgranda knabino kia vi povus degeligi min kaj ĉesigi mian fian agadon. | |
| Ela—silo auteän!” | | Jen--mi finiĝas.” | |
| 83 | Ó sinë quettali i Curuni lantanë tal ve varnë, tiquina, cantenca umbo ar yesentë latë i poicë panossen i mastaþambo talamo. | | Dirante tion la Sorĉistino fariĝis bruna, fandita, senforma amasaĵo kaj komencis disverŝiĝi sur la puraj traboj de la planko de la kuirejo. |
| Cenila i naitië itíquiës öa muntanna, Valanna luncë enta calpa neno ar ulyanë sa to i malda. | | Vidante ke efektive ŝi ja plene neniiĝis, Doroteo replenigis la sitelon per akvo kaj ĵetis ĝin sur la makulegon. | |
| Tá hwecanes aqua sa et i fenna. | | Kaj ŝi balais ĝin tra la pordon. | |
| Apa nampes i telpina hyapat, ya nánë ilqua ya vornë i enwina nisso, poines ar parahtanes sa lannenen, ar sestanes sa talyassë ata. | | Preninte la Arĝentan Ŝuon, la sola restaĵo de la maljunulino, ŝi purigis kaj sekigis ĝin per tuko, kaj remetis ĝin sur sian piedon. | |
| Tá, yallumë lertaila carë yallë cilles, nornes ara i pacanna na quetë i Rauron í Olca Curuni Númeno fíriénë, ar i epta lánettë mandanor aia nóressë. | | Kaj nun, finfine libera agi laŭvole, ŝi elkuris al la korteto por informi la Leonon ke la Fia Sorĉistino de la Okcidento finiĝis, kaj ke ili ne plu estas kaptitoj en fremda lando. |